سقف کاذب چیست و انواع آن
سقفهای کاذب به عنوان یکی از اجزای مهم طراحی داخلی ساختمانها به کار میروند و جلوه زیبایی به فضای داخلی میبخشند. این سقفها در انواع مختلفی از جمله رابیتس، آلومینیوم، پی وی سی، شیشه و کامپوزیت به بازار عرضه میشوند. در این مقاله ابتدا تعریف سقف کاذب و اجزای آن را بررسی کرده، سپس به معرفی انواع مختلف آن و در انتها مزایای این نوع سقفها خواهیم پرداخت.
سقف کاذب به عنوان یک عنصر در صنعت ساختمان و معماری، زیر سقف اصلی قرار میگیرد و دارای انواع متنوعی نظیر سقف کاذب رابیتس، آکوستیک، پی وی سی و آلومینیومی است. انتخاب هر یک از این گزینهها به کارکرد آن از نظر زیباییشناسی و همچنین مزایای متنوع مانند کاهش اتلاف انرژی صوتی یا گرمایی وابسته است.
تعریف سقف کاذب
سقف کاذب به عنوان یک پوشش غیر باربر، زیر سقف اصلی نصب میشود و نقشهای متعددی در طراحی داخلی دارد. این سقف علاوه بر پوششدهی تاسیسات زیر خود، با بهبود ویژگیهای آکوستیک، ایجاد حجمهای دکوراتیو، جلوگیری از رطوبت و اتلاف دما، و فراهم ساختن زمینهای برای نورپردازی مدرن، به بهبود محیط کمک میکند. انتخاب سقف کاذب برای فضاهای مسکونی، تجاری و اداری باید با توجه به عواملی نظیر وزن سبک، امکان دسترسی آسان به تاسیسات، ایمنی در شرایط اضطراری مانند زلزله و آتشسوزی و زیباییشناسی صورت گیرد. انواع گوناگون سقف کاذب شامل چوبی، آلومینیومی، پلکسی، رابیتس، کناف و PVC با ویژگیها و مزایای خاص خود برای سازگاری با کاربرد و نیاز فضا انتخاب میشوند و در بهبود زیبایی و ایمنی فضاها تاثیر بسزایی دارند.
اجزای مختلف سقف کاذب
سقف کاذب از اجزای مختلفی تشکیل شده که بسته به نوع و محل استفاده، برخی از این اجزاء ممکن است به آن اضافه شوند. برای نمونه، پیچیدهترین نوع سقف کاذب شامل شش بخش زیر است:
- میلگردهای عمودی و افقی : با توجه به جنس سقف اصلی، مانند بتن یا تیرآهن، میلگردهایی با قطر ۱۰ تا ۱۲ میلیمتر بهصورت عمودی قبل از بتنریزی در فواصل یک متری نصب میشوند. میلگردهای افقی به دو ردیف از راست و چپ متصل شده و یک شبکه مستطیلی به وجود میآورند.
- نبشی : این جزء برای اتصال دیوار به سقف کاذب استفاده میشود و معمولاً با میلگرد یا گچ نصب میشود.
- ورقههای آکوستیک : ورقههایی از جنس چوب، گچ یا مقوا که برای عایق صوتی و ایزولاسیون به کار میروند.
- چوبهای چهارتراش : این سازه قبل از نصب ورقه آکوستیک به کار میرود و به دو روش به ساختار اصلی متصل میشود.
- رابیتس : از توری فلزی تشکیل شده و به میلگردهای افقی متصل است و قبل از گچکاری نصب میشود.
- گچکاری : در این مرحله از مخلوط گچ و خاک برای پوشش نهایی استفاده شده و میتوان از لایههای یونولیتی یا گچی برای پوششهای آخر استفاده کرد.
انواع سقف کاذب
سقفهای کاذب بسته به عواملی همچون هزینه، شرایط جوی، کاربردهای معماری و مواد به کار رفته، در انواع مختلفی وجود دارند. از نظر ساختاری، این سقفها به دو نوع تقسیم میشوند: نوع اول که نیازی به تخریب برای دسترسی به سقف اصلی ندارد و نوع دوم که این امکان را فقط با تخریب به وجود میآورد. در ادامه انواع سقف کاذب در این دو دسته بررسی میشود.
سقف کاذب رابیتس و اندود
سقفهای کاذب رابیتس اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. این سقفها معمولاً از ورقهای مشبک تشکیل شده و به شبکه فرعی با استفاده از سیمهای آرماتور متصل میشوند. رابیتس در دو نوع مسطح (برای دهانههای کوچک) و برجسته (برای دهانههای بزرگ) تولید می شود.

سقف کاذب آکوستیک
هرگاه به فضای پر سر و صدا اشاره شود، بهترین گزینه قطعا سقف کاذب آکوستیک خواهد بود. این نوع سقف برای فراهم کردن ایزولاسیون صوتی به کار میرود و میتوان آن را از موادی نظیر ورقهای مقوایی، گچی و پارچهای ساخت. استفاده از این سقفها در مکانهای عمومی مثل سینماها و سالنهای سخنرانی که به عایق صدا نیاز دارند، بسیار مناسب است. در فضاهایی که پژواک صدا اهمیت دارد، مانند استودیوهای ضبط، معمولاً از ورقهای آکوستیک به همراه آلومینیوم یا پشم شیشه استفاده میشود.
سقف کاذب پی وی سی
پی وی سی یکی از مصالح پرکاربرد در صنعت ساختمانسازی است و به دلیل ارزان بودن و صرفه اقتصادی، محبوبیت زیادی دارد. نصب سریع آن نیز موجب تسریع در انجام کار میشود. از مزایای دیگر این سقفها میتوان به زیبایی آنها اشاره کرد که نمای ساختمانها را جذاب و دلنشین میسازد.
سقف کاذب آلومینیوم
در این نوع سقفها از آلومینیوم به شکل تایلهای ۶۰*۶۰ یا مستطیل استفاده میشود. بیشترین کاربرد سقف کاذب آلومینیوم در مکانهایی است که نیاز به دسترسی به سقف دارند؛ از جمله آزمایشگاهها، بیمارستانها و سالنهای فرودگاهها.
سقف کاذب قطعات پیش ساخته گچی
این سقفهای کاذب عموماً از آلومینیوم ساخته شده و بر روی آنها گچکاری انجام میشود. مزایای این سقفها شامل موارد زیر است:
- وزن سبک آنها که حدود ۱۵ تا ۱۸ کیلوگرم در هر متر مربع تخمین زده میشود.
- سرعت نصب بسیار بالا.
- تنظیم حرارت و رطوبت محیط.
- عدم تغییر رنگ در برابر نور خورشید.
- امکان تعویض آسان.
سقف کاذب ترکیبی
زمانی که چندین سقف کاذب را به صورت همزمان اجرا کنیم، شکلهای هندسی متنوعی به وجود میآید که به آنها سقف کاذب ترکیبی میگویند. این طراحیها زیبایی و تلالو خاصی به فضای داخلی ساختمانها اضافه میکند.
سقف کاذب گریلیوم
جنس این سقفها از آلومینیوم و ورق آلیاژی است. به سقفهای باز نیز معروفند. اجرای این سقفها نمای خانهها را به شکل مربع و مستطیل نشان میدهد و هیچ حفاظی در داخل یا پشت آنها وجود ندارد. به همین دلیل، معمولاً پشت سقفها را با رنگ مشکی رنگآمیزی میکنند.
سقف کاذب تصویردار یا آسمان نما
این نوع سقفها یک طرح جدید برای زیباسازی دکوراسیون داخلی هستند و ترکیبی از سقفهای مشبک و آسمان به شمار میروند. از مزایای آنها میتوان به ضد زنگ بودن اشاره کرد و بیشترین کاربردشان در لابی هتلها و مجتمعهای مسکونی مشاهده میشود.
مزایای سقف کاذب
استفاده از سقفهای کاذب در دوران کنونی بسیار رایج شده و معماران به وفور از آنها در طراحیهای خود بهره میبرند. این سقفها به معماری توجه زیادی جلب کردهاند و طراحان از آنها برای ایجاد فضایی زیبا و آرامشبخش در خانهها و مکانهای عمومی استفاده میکنند. به برخی از مزایای این سقفها میتوان اشاره کرد:
- کاهش انتقال حرارت از یا به ساختمان
- کاهش انتقال انرژی صوتی و ایجاد عایق صدا
- ایجاد فضای زیبا و مدرن در طرح داخلی
- دسترسی آسان به تاسیسات زیر سقف
- طول عمر بالا و نصب آسان
سقفهای کاذب در انواع مختلفی نظیر رابیتس، آکوستیک، پی وی سی، آلومینیوم، پیشساخته گچی، ترکیبی و گریلیوم موجود هستند که هر یک از آنها ویژگیها و مزایای خاص خود را دارند. در مقایسه با سقفهای معمولی، استفاده از سقفهای کاذب به لحاظ اقتصادی بسیار به صرفهتر است و همچنین جذابیت ویژهای به فضاها میبخشد. بنابراین، میتوان گفت که بهتر است برای بهینهسازی معماری داخلی ساختمانها از سقفهای کاذب استفاده شود.